අෂ්ඨ විද්යා - තථාගතයාණන් වහන්සේ සම්පූර්ණ කළ අට මහා දැනුම් ක්ෂේත්ර
බෞද්ධ ඉතිහාසයේ දී “අෂ්ඨ විද්යා” කියන්නේ තථාගතයාණන් වහන්සේ සම්පූර්ණයෙන්ම දැනුමට පත් වූ අට විශාල ඥාණ-විද්යා යන්නයි.
මෙය බුදු ඥාණයේ අති උසස් පරිමාණය නිරූපණය කරන දැනුම් එකතුවක්.
මෙහි අටමම දැනුම් කොටස් අධ්යයනය කළ විට අපට බුදුරජාණන් වහන්සේගේ විශ්වාස නොකඩවන බුද්ධ ඥාණයේ ගැඹුරත්,ධර්මයේ විද්යාත්මක සාධකත්,සංසාරයේ නීති ක්රමත් අනුව දකින හැම දෙයක්ම අවබෝධ කරගන්න පුළුවන්.
අෂ්ඨ විද්යා ධර්මය පහත පරිදි අංශ 2ක් ලෙස බෙදෙනවා:
I. ත්රිවිද්යා (ත්රි ඥාණ)
- පුබ්බේනිවාසානුස්සති ඥාණය
- චුතූපපාත ඥාණය
- ආශ්රවක්ෂය ඥාණය
II. අනෙකුත් විද්යා 5
- විදර්ශනා ඥාණය
- මනොභාවී සෘද්ධි ඥාණය
- සෘද්ධිවිධ ඥාණය
- දිව්යචක්ඛු ඥාණය
- දිව්යශ්රෝත ඥාණය
ලෝකය නෙරපා බලන, පුරා ජගතයේ සත්ය ස්වභාවය දකින, සසර ගමන මැද මනුෂ්යයා බඳුනේ ඇති බව පෙන්වන, පවතින සත්ත්ව උත්පත්තිය දකින, කර්මය–විපාකය ඇසූ දුටු, සත්ය-අසත්ය වෙන්කර දකින ඥාණ 8ක එකතුවයි.
අපි මේ අටමම විද්යා සවිස්තරයෙන් බලමු.
I. ත්රිවිද්යා – තථාගතයාණන් වහන්සේගේ මූලික ඥාණ තුන
1. පුබ්බේනිවාසානුස්සති ඥාණය
(පෙර ආත්මයන් ආවර්ජනය කිරීමේ නුවණ)
මෙය තථාගතයාණන් වහන්සේ සම්පූර්ණ කළ ප්රථම විද්යාව.
මෙහි අර්ථය:
- මනස්ස සමග සමාධි හෝ සුවිශේෂී ඥාණ-බලෙන්
- තමාගේ ගත වූ සියලුම පුරුදුවන් (පෙර ජීවිත) මතක් කරගන්න පුළුවන් වීම.
- සසර ගමනේ නිෂ්චල නොවන අකාරය දකිනවා
- කර්මය අනුව උපද්දිමාව හා ප්රතිසන්දියේ විශ්වමය ක්රම දකිනවා
- අනිත්යය පිළිබඳ ප්රබෝධයක් ලැබෙනවා
2. චුතූපපාත ඥාණය
(සත්වයාගේ චුතිය හා උත්පත්තිය දක්නා නුවණ)
මෙය දෙවන ඥාණය.
මේ විද්යාවේදී තථාගතයාණන් වහන්සේට පුළුවන්වෙලා තිබුණේ:
- සත්වයෙක් මැරිලා කොහේ උපදින්නේද
- ඔහුගේ කර්ම බලය අනුව ප්රතිසන්ධිය කොහේද
- කරන්නා වූ කුසල්-අකුසල් මත කුමන ලෝකයක උපදිනවාද
ඒක බුදුරජාණන් වහන්සේ දෙවියන්ගේ, මිනිසුන්ගේ, යක්ෂයන්ගේ, සත්ත්වලෝකයේ සියලු චුතිය හා උපපාති දකිනවා කියන තත්වයකට පත් වීමයි. සර්වජ්ඣ ඥාණයේ අති ධාර්මික ස්ථරයක් මෙහෙමයි.
3. ආශ්රවක්ෂය ඥාණය
(ආශ්රව ක්ෂය කිරීමේ විද්යාව)
ආශ්රව කියන්නේ:
- කාම ආශ්රව
- භව ආශ්රව
- අවිජ්ජා ආශ්රව
- සියලු ආශ්රව පිරිසිදු කර
- සංසාර ගමන නවතා
- සම්පූර්ණ නිවනට පත් වෙන්න හැකි වුණා
II. අනෙකුත් විද්යා 5 -
තථාගතයාණන් වහන්සේගේ ඉතා උසස් මානසික ඉන්දියවිද්යා
4. විදර්ශනා ඥාණය
(සෑම දෙයක්ම ඇත්තටම ඇති සැටියෙන් විනිවිද දකින්නෙහි විද්යාව)
මෙය ප්රඥාවේ ශක්තිය. විදර්ශනා ඥාණයෙන් තථාගතයන් වහන්සේ:
- නාම-රූප දෙකේ නිශ්චල ස්වභාවය
- සත්යතා-අසත්යතා
- අනිත්ය-දුක්-අනාත්ම
- නාම රූප පටිච්ච සමුප්පාදය
- සියලු ධර්මාරූපයෙහි නිර්මාණෙහි කාර්යය
මෙය සිතේ අඥාන තත්වය සම්පූර්ණයෙන්ම බිඳ දමන ඥාණය.
විදර්ශනා ඥාණය ගොඩනැගෙන්නේ:
- සතිපට්ඨානය
- ආනපානසතිය
- සමාධිය
- සතර මාර්ග-සතර ඵල
5. මනෝභාවී සෘද්ධි ඥාණය
(බොහෝ දෙනකු ලෙස පෙනී සිටීම, නොපෙනී සිටීම)
මෙම විද්යාවේදී තථාගතයන් වහන්සේට:
- අවශ්ය නම් බොහෝ සත්වයන් ලෙස පෙනී සිටීම
- අවශ්ය නම් නොපෙනී සිටීම
- දෘශ්යාරූප අතර දහස් ගණනකට වෙන්කළ හැකියාව
- ස්වරූප රූපය මාරුවීම
- දෘශ්ය සත්යයන් වේගයෙන් පෙනීම
මෙය ලෝකය තුළ මනෝ දෘශ්ය විද්යා ලෙස සැලකෙන ඥාණය. මෙයත් අති උසස් අභිඥ්ඥාවක්.
6. සෘද්ධිවිධ ඥාණය
(අහසින් යෑම, දිය මත ඇවිදීම, පොළොවේ කිමිදී යෑම, ගිනි මත සිටීම)
මෙය “ඉන්දිය බල” විද්යාවක්.
තථාගතයන් වහන්සේට:
- අහසෙහිගමන් කිරීම
- ආකාශය මත ඉඳගත හැකියාව
- දිය මත ඇවිදීම
- පොළොව තුළින් ගමන් කිරීම
- ගිනි මත ගමන් කිරීම
- කල්ප මෙන් පෙනෙන දුර්ගම ස්ථාන හරහා යෑම
7. දිව්යචක්ඛු ඥාණය
(ඕනෑම දුරක පවතින දෙයක් දැනීමේ විද්යාව)
මෙම ඥාණයෙන්:
- දුරස්ථ ලෝකයන්
- දෙවියන්ගේ ලෝක
- නිරය
- පාතාල
- අප්රමාණ තැන්
- සත්වයන්ගේ චුතිය හා උපපාදි
සියල්ල දකිනවා. දිව්යජ්ඣානය කියන්නේ “බුද්ධ චක්ඛු” (සත්ය දෘෂ්ටි).
8. දිව්යශ්රෝත ඥාණය
(දුර පවතින ශබ්ද, යන්ත්ර වලටවත් අසුනොවන සියුම් ශබ්ද ඇසීම)
මෙහි අර්ථය:
- අති දුර කාලයකින් යන ශබ්ද
- සියුම් ශබ්ද
- සත්වයන්ගේ හැඟීම්
- දෙවියන්ගේ හා බ්රහ්ම ලෝක ශබ්ද
අෂ්ඨ විද්යා ධර්මයේ විශිෂ්ටම විද්යාමය පද්ධතිය
- ලෝකයේ සත්ය ස්වභාවය
- කර්මයාගේ ගණිතමය ක්රමය
- සත්ත්වයන්ගේ උපදිම්,මරණය
- සංසාර ගමන
- ලෝක ධර්මතාව
- නාම,රූපයේ ව්යවස්ථාව
- සමාධියෙන් ලැබෙන බලය
- විමුක්තිය
අපේ ජීවිතයට මෙය වැදගත් වන්නේ ඇයි?
- සංසාරයේ අනාත්ම ස්වභාවය දැනගන්න
- කර්ම විපාකය නිවැරදිව හඳුනාගන්න
- අනිත්යතාව, දුක්, නිර්මල සිතිවිලි වටිනා බව දැනගන්න
- ජීවිතයේ නිවැරදි මගට යන්න
- විදර්ශනා භාවනාට හොඳ මූලාශ්ර වීම
- නීවණ මාර්ග සවිබල ගැන්වීම
- ලෝකය දක්නේ බාහිර ඇසින් නෙවෙයි
- සත්යය දක්නේ ප්රඥාවේ ඇසින්
- නිවන දක්නේ සමාධියේ මනසින්
- ජීවිතය ගොඩනගන්නේ ඥාණයෙන්
Q: බුදු දහමට අනුව අෂ්ඨ විද්යා කොටස් දෙකකට බෙදා දක්වා තිබෙන්නේ ඇයි ?
🟡 1. ත්රි විද්යා (මුල්ම, උසස්ම, නිර්මලම විද්යා)
ත්රි විද්යා සලකන්නේ ප්රධාන, ඉතාම උසස්, සහ නිර්වාණයට ආසන්න වූ විද්යා තුනක් ලෙස.
මෙම තුන පූර්ණයෙන්ම තථාගතයාණන් වහන්සේගේ සම්මා සම්බෝධියේ හරය.
මේ තුනෙන් අනිත් පස්ටත් වැඩි වටිනාකමක් තියෙනවා, හේතුව:
🔹 1. පෙර නිවාස අනස්සති ඤාණය
සත්ත්වයාගේ ගතවූ ජාත්යන් පෙනීම.
🔹 2. චුතූපපාත ඤාණය
සත්ත්වයන්ගේ චුතිය හා උපපත්තිය දක්නාවා.
🔹 3. ආශ්රව ක්ෂය ඤාණය (ත්රි විද්යා තුන් වනුවට ප්රථම)
ආශ්රව මිදුණහම අරහත් ඵලයට යාම.
මේ තුන්නම නිවණ හිමි කිරීමේ සෘජු මාර්ගය.
ඒ නිසා බුදු දහමේ මෙය “භාවනා විද්යා” සහ “මෝක්ඛ විද්යා” ලෙසම සලකයි.
🟡 2. අනෙක් විද්යා පහ (උපසම්පදා මගින් ලැබෙන සම්මාදී සම්මාවිරිය ප්රතිඵල)
මෙම විද්යා පහ තමයි:
- විදර්ශනා ඤාණය
- මනෝමය ඉද්ධි (මනෝභව සෘද්ධි)
- ඉද්ධිවිධ ඤාණය
- දිව්යචක්ඛු ඤාණය
- දිව්යශ්රෝත ඤාණය
මේවාට විශේෂ ෆීචර්, රූප, ශබ්ද බලයන් වගේ අලවුතින් ලැබෙන ඔත්තු විද්යා ලෙස සලකයි.
නිවණ මාර්ගය පෙන්වන්න සහ සත්ත්වයන්ට උපකාර කරන්න උපකාරක විද්යා.
🔸 ඒත් මේ පස් විද්යා නිවණට නෙවෙයි
මේවා ලැබෙන්නේ සමාපත්තිය, සමාධිය, ඛනිකා සමාධි වැනි ශ්රේෂ්ඨ භාවනා පටිලාභයන්හිදී.
ඒත් මෙය නිවණ දක්නෙට මූලික වශයෙන් අවශ්ය නෙවෙයි.
මගෙයින් ලැබෙන ශක්තියක් විදිහටයි.
⭐ ඒකටම නිසයි බුදු දහම අෂ්ඨ විද්යා දෙකකට බෙදලා කියන්නේ!
ත්රි විද්යා = නිවණට සෘජු මාර්ගය
- අද්දහස් විදර්ශන
- පිරිසිදු ඤාණ
- ආශ්රව ක්ෂය
- අරහත්ත
- සම්මා සම්බෝධිය
- ඉද්ධි ජාල
- දිව්යචක්ඛු
- දිව්යශ්රෝතය
- විදර්ශනා
- මනෝභාව සෘද්ධි
උදාහරණ:
- දිව්යචක්ඛු භාවිතයෙන් ප්රායෝගිකව පරලෝකාදී දුක දක්වා දෙන්න
- ධර්මය කියවීමට යන අවස්ථාවන්හි සත්වයන්ගේ චරිත, ආයුෂ, දුක, උපපත්තිය
මෙය ඔබගේ නිවන මඟ වැඩිකර ශක්තිමත් කරනු ඇත.
No comments:
Post a Comment