Bamboo Trees – Types, Cultivation, Protection, and Uses ( Sinhala ) - බම්බූ ගස් – වර්ග, වගා, ආරක්ෂාව සහ භාවිතය

 බම්බූ ගස් – වර්ග, වගා, ආරක්ෂාව සහ භාවිතය

බම්බූ ( bamboo ) යනු දැනට ලෝකයේ ඇති වඩාත් වේගයෙන් වර්ධනය වන ශාක වර්ග අතරින් එකක් වන අතර, එහි අලුත්ම පරම්පරාවේ ශාක වර්ගයක්ද වේ. එය තවත් ගස්වලට වඩා කෙටි කාලයකින්ම උසට පත් වන අතර, හුදෙක් ශාකයක් නොව ඉතා කාර්යක්ෂම, ශක්තිමත් හා බහුල වශයෙන් භාවිතා වන වස්තුවක් බවට පත්ව ඇත.

බම්බූ වර්ග විවිධත්වය ලෝකයේ මධ්‍යම හා දකුණු ආසියාවේ, අප්‍රිකාවේ සහ දකුණු ඇමෙරිකාවේ විශාල ප්‍රමාණයක පවත්නා අතර, ශ්‍රී ලංකාවේද මෙම ශාකය බොහෝ පරිසරවල සහ ගෘහස්ථ භූමි ප්‍රදේශවල වගා කරයි.

බම්බූ ශාකයේ දණ්ඩ අතිශයින්ම ශක්තිමත් ගෘහ නිර්මාණ, හස්ත කර්මාන්ත, සහ ගෘහ අලංකරණ වැනි විවිධ අරමුණු සදහා භාවිතා කරනු ලබයි..

1. බැම්බූ වර්ග හා විස්තර 
(Types of Bamboo Trees and Their Descriptions )

1.1.Bambusa vulgaris

ලෝකයේ වඩාත් ප්‍රචලිත බම්බූ වර්ගයක් වන අතර, ශ්‍රී ලංකාවේද බහුලව දැකිය හැකිය . එහි දණ්ඩ ශක්තිමත් නිසා බහුලව ගෘහ නිර්මාණ කටයුතු සඳහා භාවිතා වේ.

1.2. Golden Bambo

ශාකයේ දණ්ඩ සුන්දර රන් පැහැයෙන් දිලිසෙන අතර, උයන අලංකරණ සඳහා ජනප්‍රිය වර්ගයක් වේ. එය වගා කිරීමට පහසු වන අතර, අධික වතුර අවශ්‍ය නොවේ.

1.3. Giant Bamboo

මෙම වර්ගයේ බම්බූ උසින් වැඩියෙන් වර්ධනය වන අතර, තද දණ්ඩ සහිත වීම නිසා බහුලව ඉදි කිරීම සහ වාණිජ ක්ෂේත්‍රයන්හි භාවිතා වේ.

1.4. Asian Lemon Bamboo

ආසියානු ලෙමන් බම්බූ දණ්ඩ කහ පැහැයක් ඇති අතර, ලෙමන් වැනි සුගන්ධයක් දක්නට ඇත. එය ගෘහ අලංකරණ හා උද්‍යාන සඳහා විශේෂයෙන් සුදුසු වේ.

1.5. Slender Weavers Bamboo

ලිහිල් දණ්ඩ සහ මෘදු කොළ ඇති බම්බූ වර්ගයක් වන අතර, සෙරීසන් කර්මාන්ත (  සේද රෙදි නිෂ්පාදනය ) වල අතිශය ජනප්‍රියයි.

1.6. Black Bamboo

කළු පැහැයෙන් සහිත මෙම බම්බූ වර්ගය ගෘහ අලංකරණ සඳහා විශේෂයෙන් භාවිතා වේ.

1.7. Moso Bamboo

චීනයේ ජනප්‍රිය බැම්බූ, දිග 30m ක් වර්ධනය. ලීමය, කඩදාසි නිෂ්පාදනය, සඳහා භාවිත වේ.

2. බම්බූ වගා වන රටවල් 
(Countries the Bamboo Trees Grow)

බැම්බූ ලෝකයේ බොහෝ රටවල්වල වගා වේ. ප්‍රධාන රටවල් මෙසේ:

✅ චීනය (China) 
✅ ඉන්දියාව (India) 
✅ ජපන් (Japan) 
✅ තායිලන්තය (Thailand)
✅ ශ්‍රී ලංකාව (Sri Lanka)
✅ මැලේසියාව (Malaysia), ඕස්ට්‍රේලියාව (Australia), ඉන්දුනීසියාව (Indonesia), වියට්නාමය (Vietnam) යනාදී රටවල්වලත් වැසි බැම්බූ වගා වේ.

3. බම්බු උද්‍යාන අලංකරණය වගාව සහ උපදේශ (Bamboo for Gardening – How to Plant, Small Indoor & Outdoor Bamboos)

✅ බම්බූ වගාව කිරීමේ පියවර:

🌱 හොඳ ජල නාලි පද්ධතියක් සහිත බිමක් තෝරන්න.
🌱 අවශ්‍ය නම් පොහොර එකතු කරන්න.
🌱 කොළ සහ දණ්ඩ සුරකින්න.
🌱 වගාව කලින් සැලසුම් කළ යුතුය.

✅ Indoor Bamboo:

• කුඩා බෝංචි (Lucky Bamboo) වර්ග සුදුසුයි.
• නිල්-කහ-රන් බැම්බූ වර්ග අලංකාරයට හොඳයි.
• වර්ධනය කළමනාකරණය සඳහා අඩු ආලෝකය ඇති ප්‍රදේශ සුදුසුයි.

✅ Outdoor Bamboo:

• දිග වැඩෙන බැම්බූ වර්ග (Moso, Giant Bamboo) වඩාත් හොඳයි.
• තරමක විශාල උද්‍යානයකට වඩාත් සුදුසුයි.

4. බම්බූ දණ්ඩ ආරක්ෂා කරගැනීමේ ක්‍රම (How to Protect Bamboo Poles)

බම්බූ දණ්ඩ භාවිතයට ගතහොත්, එය ආරක්ෂා කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. නිවැරදිව ආරක්ෂා නොකළ හොත්, කෘමී ආසාදනය, පිලිස්සීම, ගිලීම වැනි දෝෂ සිදු විය හැක. 

✅ 1️⃣ වියළීමේ ක්‍රම (Air Drying / Seasoning)

• බම්බූ කපා ගත්පසු, වහාම භාවිත නොකරන්න.
• එය සෙවන සහිත, වාතය හොඳින් සිරවන ස්ථානයක වියළීමට තබන්න.
• අවම වශයෙන් සතියකට 6–8 පැය සූර්ය ආලෝකය ලබන පරිදි ස්ථානයක් තෝරන්න.
• දණ්ඩ වියළීමේදී පරිපූර්ණව වියළීම සඳහා බම්බූ තට්ටු (racks) භාවිතා කිරීම හොඳය.
• වියළීම බැම්බූ දණ්ඩයේ ශක්තිය වැඩිකරයි සහ කෘමී ආසාදනය අඩු කරයි.

✅ 2️⃣ රසායනික ප්‍රතිකාර (Chemical Treatment)

• බෝරක්ස් – බෝරික් අම්ල මිශ්‍රණයක් (Borax–Boric Acid Mix) ප්‍රසිද්ධ ක්‍රමයකි.
• 1:1 අනුපාතයෙන් ජලයට මේ මිශ්‍රණය එකතු කර බම්බූ දණ්ඩ තබන්න.
• 2–3 දිනකදී බම්බූ දණ්ඩ රසායනික මිශ්‍රණයෙන් හොඳින් සිඳවන්න.
• මෙය කෘමී ආසාදනය, පිත පැණීම, ගිලීම අඩු කරයි.

✅ 3️⃣ තාප ප්‍රතිකාර (Heat Treatment)

• කුඩා කම්හලේ හෝ ගිනි ගසන උපකරණ භාවිත කර බම්බූ දණ්ඩ අඩු තාපයකින් (Low Heat) සම්පූර්ණයෙන් වියළිය හැක.
• තාපය මගින් බැම්බූ දණ්ඩයට ඇති ජලය ඉවත් කරන අතර කෘමී ආසාදනය පාලනය කරයි.

✅ 4️⃣ පිලිස්සීම වැළැක්වීම (Fire Retardant Treatment)

• බම්බූ නිවසේ හෝ වාණිජ වාසස්ථානයේ භාවිතා කළ යුතු නම්, පිලිස්සීම වැළැක්වීමට විශේෂ රසායනික ආරක්ෂණ ද්‍රව්‍ය (Fire Retardant Chemicals) ආලේපනය කරන්න.
• මේවා අලංකාර බම්බූ සැලසුම් සඳහා වැදගත් වේ.

✅ 5️⃣ නිවැරදි ගබඩා කිරීම (Proper Storage)

• බම්බූ දණ්ඩ අඛණ්ඩව වියළීම නතර නොවීමට, නිවැරදිව ගබඩා කළ යුතුය.
• වැස්ස, සූර්ය ආලෝකය, ඝන තෙත් බවින් වැළැක්වීමට හොඳ අඩක් වසා ඇති ගබඩා නඩත්තු කරන්න.
• මීට අමතරව,තට්ටුවක් (rack) මත තබා ගැනීම හොඳයි.

නිවසේදී බම්බූ දණ්ඩ ආරක්ෂා කිරීමට කල හැකි දේ (How to Protect Bamboo Poles at Home)

✅ 1️⃣ නිවැරදිව වියළීම (Proper Drying)

• බම්බූ ගෙදරදී වියළීමට, සෙවන සහිත, හොඳ වාතය යටතේ තබන්න.
• වර්ෂා කාලය නිසා තෙතමනය වැඩිවන නිසා, ගෙදර කුඩා තට්ටුවක් හෝ රාක්කයක් (rack) භාවිත කරන්න.
• කෙටි කාලීනව සූර්ය ආලෝකය ලබා දීම වැදගත්.

✅ 2️⃣ රසායනික ආරක්ෂණය (Easy Chemical Protection at Home)

• බෝරක්ස් (Borax) සහ බෝරික් අම්ල (Boric Acid) මිශ්‍රණයක් සූදානම් කරන්න.
• 1 ලීටර් ජලයට බෝරක්ස් 100g සහ බෝරික් අම්ල 100g එකතු කරන්න.
• බම්බූ දණ්ඩ මේ ද්‍රව්‍යයෙහි 2–3 දින තබා, පසුව හොඳින් වියළීමට ඉඩ දෙන්න.

✅ 3️⃣ නිවැරදි ගබඩා කිරීම (Safe Storage at Home)

• ගෙදර බම්බූ කැබලි බිමට සෘජුව තබා නොගන්න.
• වැසි හා අධික ආලෝකයෙන් වැළැක්වීමේ පියවර ගන්න.

5. සිටුවීම සහ උපදෙස් (Bamboo for Gardening – How to Plant, Small Indoor & Outdoor Bamboos)

5.1. වගාවට උපදෙස්

• හොඳ වාතය සහ වියළි හා තෙත් සමඟ සම්පූර්ණ වූ බිමක් තෝරන්න.
• පොහොර සහ ජලය සාධාරණ ලෙස ලබා දෙන්න.
• සෙවන සහ පාලනය කළ ආලෝකය බෑම්බූ වර්ගයට අනුව වෙනස් වේ.

5.2. ඉන්ඩෝර් බැම්බූ වර්ග ( Indoor )

• Lucky Bamboo
• Golden Bamboo

5.3. ඕට්ඩෝර් බැම්බූ වර්ග ( Outdoor )

• විශාල, ශක්තිමත් වර්ග (Giant Bamboo, Moso Bamboo)

• උදෑසන ආලෝකය සහ හොඳ ජල සැපයුම අත්‍යවශ්‍ය

බැම්බූ ගස් ලෝකයේ ශක්තිමත් හා පරිසර හිතකාමී ශාක වර්ග අතරින් එකක් ලෙස සැලකේ. එහි වර්ග විවිධත්වය, වගා ක්‍රම, සහ භාවිතය පිළිබඳ සවිස්තරාත්මක දැනුම, ශ්‍රී ලංකාවේ සහ විශ්ව පරිසරයේ බැම්බූ සංවර්ධනයට විශාල දායකත්වයක් සපයයි.

ගෘහස්ථ සහ වාණිජ වශයෙන් බැම්බූ වගා කිරීම, ආරක්ෂාව සහ නිර්මාණාත්මක භාවිතය ශ්‍රී ලංකාවේ පරිසර හිතකාමී ව්‍යාපෘති සඳහා විශාල අවස්ථා සපයයි.